BRICS Zirvesi Sarsılıyor: Ticaret Savaşları Ortasında Yeni İttifaklar mı Doğuyor? 2025 Güncel Analizi
2025 BRICS Zirvesi, küresel ticaret arenasında adeta bir deprem etkisi yaratıyor. Brezilya'nın ev sahipliğinde Rio de Janeiro'da toplanan liderler, ABD Başkanı Donald Trump'ın agresif tarifeleri karşısında yeni ittifaklar kurma sinyalleri veriyor. Bu zirve, sadece ekonomik bir toplantı olmanın ötesinde, gelişmekte olan ülkelerin Batı hegemonyasına karşı birleşik bir ses çıkarma çabasını simgeliyor. Peki, bu sarsıntı yeni bir dünya düzeninin habercisi mi?
BRICS'in Genişlemesi ve Ticaret Savaşlarının Gölgesi
Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan çekirdek grup, 2024 Kazan Zirvesi'nde Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni katarak genişlemişti. Ocak 2025'te Endonezya'nın katılımıyla blok artık 10 üyeye ulaştı ve küresel GSYİH'nin yüzde 45'ini, dünya nüfusunun yarısından fazlasını temsil ediyor. Bu genişleme, Trump'ın yüzde 100'lük tarife tehditlerine karşı bir savunma mekanizması olarak görülüyor. Liderler, ABD'nin tek taraflı ticaret politikalarını kınayarak, iç ticaret hacmini artırma ve yerel para birimleriyle işlem yapma taahhüdünde bulundu.
De-Dolarizasyon Hamlesi: Yeni İttifakların Temeli
Zirvede en çok konuşulan konu, dolar bağımlılığını azaltma girişimleriydi. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva, açılış konuşmasında çok taraflılığın çöküşünden yakındı ve BRICS'in nükleer tehditler ile artan askeri harcamalara karşı bir ses olması gerektiğini vurguladı. Üye ülkeler, 126 taahhütle finans, yapay zeka, iklim değişikliği ve güvenlik alanlarında işbirliğini derinleştirdi. Özellikle, BRICS Pay gibi blockchain tabanlı ödeme sistemleri ve Yeni Kalkınma Bankası'nın genişletilmesi, ticaret savaşlarının yarattığı belirsizliğe karşı yeni ittifaklar oluşturma potansiyeli taşıyor. Bu adımlar, ABD dolarının silah化lanmasına karşı bir kalkan olarak değerlendiriliyor.
Liderlerin Sanal Buluşması ve Küresel Tepkiler
8 Eylül 2025'te düzenlenen sanal zirve, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in video bağlantısıyla katılmasıyla dikkat çekti – Ukrayna savaşı nedeniyle ICC tutuklama emri nedeniyle fiziksel katılımı imkansızdı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping de ilk kez bir zirveyi kaçırdı. Buna rağmen, liderler ABD tarifelerine karşı ortak misilleme stratejileri tartıştı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, 2026 başkanlığında BRICS'e "yeni bir form" vereceklerini söylerken, Endonezya gibi yeni üyeler ticaret çeşitlendirmesini non-alignment politikalarının bir parçası olarak konumlandırdı. X platformunda (eski Twitter) ise #BRICS2025 etiketiyle yatırımcılar, kripto ve DeFi akımlarının hızlanacağını öngörüyor.
Gelecekte Ne Bekleniyor: Fırsatlar ve Riskler
BRICS'in bu hamleleri, G7 ve NATO gibi Batı ittifaklarına karşı bir karşı ağırlık oluşturabilir mi? Zirve, BM Güvenlik Konseyi reformu, IMF oylama hakları ve altyapı işbirliği çağrılarıyla çok taraflı kurumları dönüştürme iradesini gösterdi. Ancak, üyeler arasındaki görüş ayrılıkları – örneğin Ukrayna savaşı veya Filistin meselesi – karar alma sürecini yavaşlatabilir. Yine de, ticaret savaşlarının tetiklediği bu sarsıntı, gelişen ekonomiler için yeni ittifak kapılarını aralıyor. Uzmanlar, 2026 Hindistan Zirvesi'nin bu dinamikleri daha da hızlandıracağını öngörüyor.
